Вужыны Кароль, таксама вядомы як Кароль Вужоў або Вужыны Цар — яшчэ адна цікавая істота беларускага сусвету міфалогіі. Ён лічыцца ўладаром усіх паўзуноў і вартаўніком падземных скарбаў. Уяўляўся як вялізны вуж з каронай на галаве, якая надавала яму асаблівы статус і магічныя ўласцівасці.
Паводле народных павер’яў, Вужыны Кароль выглядае як вялізны чорны або залаты вуж з бліскучымі вачыма і залатой каронай на галаве. Часам яго апісваюць як змяю з некалькімі залатымі рагамі або з асляпляльна зіхатлівай галавой.

Карона Вужынага Караля надзяляе яго магічнымі здольнасцямі, робячы яго не толькі ўладаром усіх змей, але і сувязным паміж светам жывых і падземным царствам. Яна дае магчымасць разумець мову птушак і жывёл, адкрываць схаваныя скарбы і нават кіраваць прыроднымі стыхіямі. Лічылася, што Вужыны Кароль валодае ведамі, недаступнымі звычайным людзям. Ён мог адказваць на пытанні пра будучыню, даваць парады тым, хто звяртаўся да яго з павагай, і нават абараняць ад злых сіл. Аднак да яго варта было звяртацца толькі з добрымі намерамі, бо тыя, хто спрабаваў здабыць яго сілу падманам, сустракалі жорсткае пакаранне.

Паводле павер’яў, карона Вужынага Караля была чароўнай. Той, хто здабываў хаця б адзін з залатых рагоў, якія ўпрыгожвалі карону, атрымліваў здольнасць разумець мову звяроў, чытаць чужыя думкі і мець поспех ва ўсіх справах. Акрамя таго, уладальнік такога рага станавіўся неўспрымальным да атруты і мог знаходзіць схаваныя скарбы. Аднак здабыць карону было няпроста: трэба было паслаць на шляху Вужынага Караля белы ручнік, пакласці на яго хлеб і соль, і, пакланіўшыся, папрасіць: «Вуж малады, скінь рог залаты». Калі ж спрабаваць атрымаць карону хітрасцю або сілай, гэта магло прывесці да гневу ўсіх змей і нават да смерці.

У народных паданнях Вужыны Кароль часта згадваецца ў сувязі з Узвіжаннем — святам, калі ён вядзе ўсіх змей на зімоўку ў Змяіны Вырай. У адрозненне ад Птушынага Выраю, куды на зіму адлятаюць птушкі, Змяіны Вырай размяшчаецца глыбока пад зямлёй або ў каранях Сусветнага Дрэва.
Змяі ў беларускай культуры часта ўспрымаліся як ахоўнікі дома. Да пачатку XIX стагоддзя ў некаторых беларускіх і літоўскіх сем’ях замест ката трымалі вужа, які лічыўся дамавіком. Лічылася, што такі вуж абараняе дом і яго жыхароў ад нягод. Каб заклікаць Вужынага Караля на дапамогу, запальвалі свечку з тлушчу памерлага вужа; убачыўшы гэты свет, Кароль збіраў сваё войска і імчаўся на дапамогу. Бедняку, напрыклад, мог дапамагчы з грашыма, бо ведаў, дзе схаваныя ўсе зямныя клады.
Вобраз Вужынага Караля адлюстроўвае глыбокую павагу і страх перад змяёй ў беларускай традыцыі. Ён сімвалізуе сувязь паміж светам людзей і падземным светам, а таксама ўяўляе сабой увасабленне мудрасці і магічнай сілы.
